Share This:

Çevre-Dostu Mobilya Tasarım Yaklaşımında Kullanılan Ahşap Malzemeler

Emine Yüksel
Kırıkkale Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü

Özet

Son yıllarda artan çevre problemlerine katkı sağlamak amacıyla mobilya tasarım ve üretimi konusunda geliştirilen çevre-dostu tasarım anlayışı giderek önem kazanmaktadır. Bu tasarım yaklaşımında, ahşap malzemenin önemi giderek artmaktadır. Ahşap ve yan ürünleri ile yapılan mobilya tasarımlarında kalıcılık, doğallık gibi estetik öğeler ön plana çıkarken, diğer taraftan üretiminde kullanılan zararlı malzemelerin kullanımına getirilen kısıtlamalar sayesinde çevreye daha az zarar veren mobilya tasarımları geliştirilmektedir. Çevre-dostu mobilya tasarım yaklaşımı için her ahşap türü uygun değildir. Bu tasarım yaklaşımında, özellikle mobilya tasarımında kullanılan ahşap malzemelerin çabuk yetişebilen, geri-dönüşümü kolay ve kolay biçimlendirilen özelliklerde olmalarının yanı sıra, kütük, ahşap atıkları, ahşap lifleri gibi malzemelerinde tasarımda değerlendirilmesi söz konusudur. Bu çalışmada, çevre-dostu mobilya tasarım anlayışına katkı sağlayan ahşap ve yan ürünleri ile yapılan tasarımlar ele alınmıştır. Konu ile ilgili yazılı ve görsel materyallerin yanı sıra fuarlarda sergilenen ürünler incelenmiştir. Araştırmanın sonuç bölümünde konu ile ilgili bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelime: Çevre-Dostu Tasarım, Ahşap, Mobilya, Ahşap Yan Ürünleri

Wooden Materials Used in Eco-Friendly Design Approach 

Abstract

To cope with the increasing environmental problems, approaches regarding the environment friendly furniture designs and their production process are becoming a very important issue. In this design approach the use of wooden materials are becoming very important. In the production process of wooden products some elements such as durability, naturalness, and esthetics are given the importance. However, every type of materials are not suitable to the environment friendly design approach. Because, this design approach calls for use of those materials that are readily recyclable, can be grown in a short time and easily mouldable. Besides these, wooden billets, cuttings and fibers must be used during the production process. This article comprises those design made of wooden and its by product materials that contributes to the environment friendly design approach. In addition to the related visual and written documents, I also included my observations on the products exhibited at the fairs. In the concluding section, an evaluation about the environment friendly design approach will be made.

Key words: Environment Friendly Design, Wood, Furniture

1. Giriş

Bu çalışmada, çevre-dostu mobilya tasarımında kullanılan ahşap malzemeler ele alınmıştır. Küresel ısınma, kaynak azlığı, enerji sorunu, çevre kirliği,  nüfus problemi gibi çevresel problemlere çözüm arayışlarına katkı sağlamak amacıyla mobilya tasarımında,  çevre-dostu tasarım yaklaşımı ile bu konuya katkı sağlanmaya çalışılmaktadır. Çevresel problemlere çözüm arayışları yüzyılın başında rastlanırken, günümüzde konu ile ilgili çalışmalar hız kazanmıştır. Çevre problemlerinin artması mobilya tasarımlarında yeni malzeme ve beraberinde yeni biçim arayışlarını getirmiştir. Günümüzde ekolojik, çevre-dostu, ekonomik gibi tasarım başlıkları adı altında toplanmakta ve kullanılan malzemelerin ekolojik dengeye ve çevreye zarar vermeyenleri tercih edilmektedir. Ekolojik tasarım yaklaşımı mobilya üretiminde kullanılan zararlı kimyasalların yerine insan ve çevreye zararı olmayan doğal malzemelerin bilinçli tüketimini ve yeni malzemelerin geliştirilmesini öngörmektedir.  Ayrıca, günümüzün tüketim toplumunun ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde ve geri-dönüşümleri kolay olan malzemeler tercih edilmektedir.

Ahşap malzemenin çevre-dostu tasarım yaklaşımında ki yerine geçmeden önce ekolojik malzemenin ne olduğu konusunda, Nathan Stegal (2016) Ekolojik Tasarım Felsefesi ile ilgili yazmış olduğu makalesinde  “kaynak idaresi için tam ve kapsamlı bir plan çok daha karmaşıktır ve kullanıldıkları esnada farklı malzemelerin nasıl toksin yaydığını, imalat süreçlerini, malzemelerin nasıl edinildiğini ve başka tartışmaların konusu olan daha pek çok konuyu incelemeyi içerir. Ekolojik tasarım felsefesi temeli yerli yerindedir: Bir ürünün her parçasının ya biyolojik döngüye ya da kapalı bir devre bir teknolojik döngüye çevrilmesi için tasarımcılar beşikten beşiğe tasarımını uygulamaya koymalıdır.” Şeklinde ifade etmiştir.

Başka bir çalışmaya göre ise, Smaranda Bica, Liliana Roşiu ve Radu Radoslav (2009). ‘What Characteristics Define Ecological Building Materials’ adlı çalışmasında bir ekolojik malzemeyi belirleyen özellikler belirtilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle ekolojik malzemenin tanımı yapılmış ve ekolojik malzemelerin hangi özelliklere sahip olmaları gerektiği belirtilmiştir. Sonuç bölümünde ise, ‘Ekolojik malzeme fikri son yıllarda yüksek talep görmektedir. Bu başlık, Geleneksel, yerel, geri-dönüşebilir, pahalı olmayan, sağlıklı malzemeleri kapsamaktadır. Ayrıca, eski malzemeler de yani formlar verilerek kullanılabilir.”2 şeklinde bir tanımlama yapmıştır.

Zhang Qiumei, Zhang Weimei ve Wang Gongming(2010). ise, yapmış oldukları ‘Ecological Design and Material Election for Furniture under the Philosophy of Green Manufacturing’ adlı çalışmada mobilya tasarımında kullanılan ekolojik malzemeler ele alınmıştır. Bu çalışma, “mobilya tasarımında kullanılan ekolojik malzemeler sürdürülebilir yaklaşımı desetekleyecek yaşam devresi içerisinde olmalıdır. Çevre-dostu tasarım yaklaşımı için ekolojik malzemeler geleneksel malzemelerin aksine yeni bir fikir ve ideolojiye göre seçilmelidir.” olarak sonuçlandırılmıştır.

Zhaq Jie ve Zhang Zhong-feng (2014). Yapmış oldukları “Analysis of Furniture Design Strategy Based on Ecological Aesthetics Conception’ adlı çalışmada ekolojik tasarım felsefesine göre malzemeyi seçim stratejilerini belirtmiştir. Sonuç bölümünde ise, “Ekolojik tasarımın amacı; mobilyanın estetik ve çevreye zarar vermeyen bir tutumla üretilmesini amaçlamaktadır. Malzeme seçiminde hepsinden öte malzemelerin doğaya zarar vermeyen özelliklerde olması gerekmektedir.” diyerek ekolojik tasarım felsefesine uygun malzemelerin kullanımına ağırlık verilmesine değinilmiştir.

H. Umut Karslı (2008).‘Mobilya Tasarımında Ekolojik Yaklaşım’ adlı makalesinde ekolojik kapsamda bir mobilyanın ‘basit, çok işlevsel, esnek ve uzun ömürlü’ olması şeklinde sınıflandırmıştır. Sonuç bölümünde ise’ ekolojik mobilya tasarımının amacı olabildiğince az kaynak, malzeme ve enerji kullanarak, üretimden kulanım ömrünün sonuna kadar çevreye en az etkide bulunan, dayanıklı, az ve kolay bakım isteyen ürünleri ortaya koymak’ şeklinde tanımlamıştır.

Çalışma, şu şekilde devam etmektedir. İkinci bölümde çalışmanın metot ve yöntemleri bölümü açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ekolojik malzemelerin tanımı ve mobilya tasarımında kullanılanlar sınıflandırılmıştır. Sonuç bölümünde ise konu ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.

1.1. Ekolojik Malzeme

‘Ekoloji’ sözcüğü kelime anlamı olarak Büyük Türkçe Sözlükte (TDK,2016) “Canlıların hem kendi aralarındaki hem de çevreleriyle olan ilişkilerini tek tek veya birlikte inceleyen bilim dalı’ olarak tanımlanmıştır. Bir başka tanıma göre Alastair,F.(2002) “Ekolojik bir malzeme çevreye en az zarar veren ve maksimum performans sağlayan malzemelerdir. Ekolojik malze kolayca doğaya geri dönebilmektedir.” Bir ekolojik malzeme geri-dönüşüm içerisinde kolay geri-dönüşebilmesi en belirgin özelliğidir. Ekolojik malzemelerin kendilerinden beklenilen iyi performansları göstermeleri henüz beklenen bir gelişme değildir. Çünkü bu tür malzemeler henüz yeni gelişim aşamasındadır. Bir malzemelerle yapılan tasarımlar yeni biçim arayışlarının habercileri oldukları gibi tüketim bilincinin sağlanmasına katkı sağlamaları bir başka özellikleridir.

Malzeme ve tasarım alanında ekolojik yaklaşım yeni bir tasarım süreçtir.  Köken olarak yüzyılın başında geliştirilen bazı ahşabın yerine geçecek ahşap esaslı malzemelerin yanı sıra 1950’li yıllarda kâğıt ve geri-dönüşümlü plastiklerin kullanımı hem biçim arayışlarına hem de farklı malzeme kullanımına bir çözüm olarak tasarlanmıştır. 1990’lı yılların başında ise sürdürülebilir tasarım yaklaşımı olarak karşımıza çıkarak gelişimine devam etmektedir.  Mobilya üretiminde kullanılan zararlı malzemelerin çevre ve insan sağlığına zarar vermeleri ile ortaya çıkan olumsuz etkilere karşı yeni malzemelerin geliştirilmesini zorunlu kılınmıştır.   Çözüm olarak geliştirilen ekolojik malzeme ve üretim tekniklerinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Günümüz mobilya tasarımlarında ekolojik malzemelerle yapılan tasarımlar giderek önem kazanmaktadır. Ekolojik malzemeler daha çok çevre sorunlarına çözüm olarak geliştirilen malzemelerdir.

Bu malzemelerin ortak özellikleri geri-dönüşümlü, yenilenebilir, az enerji ile üretilebilmeleri, az katkı maddeleri kullanımının sağlanması gibi birçok özelliği barındırmaktadır.  Mobilya tasarımında yüzyılın başında fikir olarak geliştirilen farklı malzemelerle yapılan tasarımların günümüzde kullanım ve üretim alanı bulmaları yeni malzeme arayışlarını ve biçimlendirme tekniklerinin geliştirilmesine zemin hazırlamıştır.

Ekolojik malzemelerin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir. (Karslı, H.,2005,p:101)
  • İnsan sağlığı ve konforuna zarar vermeyen,
  • Az enerji ile üretilebilen,
  • Geri-dönüşümü kolay ve yenilenebilir olma özelliğine sahip
  • Ekonomik olma özelliğine sahip,
  • Radioaktif malzeme içermeyen

Mobilya tasarımında kullanılan bazı zararlı maddeler insan sağlığına zarar verebilmektedir. Mobilya üretiminde en çok kullanılan zararlı maddeler aşağıda sırlanmıştır. Bu tür zararlı maddeler teneffüs edildiğinde astım, alerji gibi sağlık problemlerini ortaya çıkarmaktadır.

  • Formalhedit,
  • Çözücüler,
  • Ahşap koruyucular ve
  • Tutkallar
  • Diğer katkı maddeleridir.

2. Yöntem ve Metotlar

Bu çalışmada, çevre-dostu mobilya tasarım yaklaşımında kullanılan ahşap malzemeler ele alınmıştır. Çevre- dostu tasarım yaklaşımında kullanılan malzemeler ekolojik malzemeler başlığı adı altında toplanmaktadır. Mobilya üretiminde kullanılan zararlı katkı maddeleri ve doğal kaynakların sınırlı olması mobilya tasarımında yeni malzemelerin arayışlarını zorunlu kılmıştır. Bir malzemenin ekolojik olması için öncelikle geri-dönüşümünün olması gerekir. Bu tür malzemeler daha çok birden çok malzemenin karışımı ile üretilebildiği için zararlı katkı maddelerinin en aza indirgenmesi önemlidir.

Bu çalışmada, son yıllarda giderek önem kazanan sürdürülebilir tasarım yaklaşımında ahşap malzemenin mobilya tasarımında kullanılanı mı ele alınmıştır. Bu tasarım anlayışına katkı sağlayacak mobilya üretiminde kullanılan malzemeler örneklerle sıralanmıştır. Mobilya üretiminde yer alan malzemeler Avrupa ve Türkiye’deki ilgili Bakanlık ve Meslek Odalarının, İthalat ve İhracatçıların konu ile ilgili çalışmaları incelenmiştir. 2015-2016 yılında yapılan yurt içi ve yurt dışında yapılan mobilya fuarları ziyaret edilmiştir. Bu konuda Türkiye’de üretim yapan firmalar araştırılmıştır.

2.1. Araştırmanın Kapsam ve Yöntemi

Araştırma kapsam olarak, mobilya tasarımında kullanılan ekolojik malzemelerle ve tasarım örnekleri ile sınırlandırılmıştır. Öncelikle çevre-dostu mobilya üretiminde kullanılan ahşap malzeme ve yan ürünleri malzemeler tespit edilmiştir. Daha sonra ekolojik malzeme tanımı yapılarak, bu kapsama giren malzemeler ele alınmıştır. Ekolojik malzemelerin çok çeşitli ve kullanım alanlarının geniş olması sebebiyle konu sadece mobilya üretiminde kullanılan malzemelerle sınırlandırılmıştır. Bu tür malzemeleri diğerin diğer malzemelerden ayrılan yönleri, kullanışlı olma düzeylerine de yer verilmiştir.

Mobilya üretiminde bu tür malzemelerin geliştirilme nedenleri tespit edilmiştir. Bu tür malzemeler kendi içlerinde sınıflandırılmıştır. Malzemelerin biçimlendirme olanakları örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Gelişmiş ülkelerde ki ekolojik malzemelerle yapılan mobilya üretimlerine de yer verilmiştir.

Ekolojik malzemeler günümüzde yeni geliştirilmektedir. Bu nedenle, öncelikle konu ile ilgili yapılan çalışmalar incelenmiştir. Konunun yeni olması ve araştırma için gereken bilgilerin toplanmasında ilgili kamu kurumların araştırma sonuçlarından, yazılı, elektronik kaynaklardan yararlanılmış, yurt içi ve yurt dışı mobilya fuarları ziyaret edilmiştir.

3. Bulgular

3.1. Çevre-Dostu Mobilya Tasarımında Kullanılan Ahşap Kökenli Malzemeler

Ekolojik malzemeler günümüzün tüketim toplumunun ihtiyaçlarına cevap verebilecek, az enerjiyle üretilebilen, geri-dönüşümü kolay olan çevre dostu malzemelerin ortak adıdır. Bu nedenle, en ekolojik malzemelerin başında ahşap ve yan ürünleri gelmektedir. Doğal ve kullanışlı olması nedeniyle mobilya üretiminde ahşap ve yan ürünleri çok tercih edilmektedir. Ancak, ekolojik tasarım veya çevre-dostu mobilya tasarım yaklaşımında doğal ahşabın çok kullanımı tercih edilmez. Bunun yerine, atık ahşap parçaları, kütükler, kökler, değerlendirildiği gibi lif ve diğer yan ürünleri tercih edilmektedir. Günümüzün tasarım yaklaşımında ahşap kütüklerin akrilik, kompozit ya da diğer malzemelerle birleşimi ilginç ve tasarım örneklerini ortaya çıkarmaktadır. Burada hem ahşabın ekonomik kullanımının yanı sıra hem de yeni kullanım alanları ortaya çıkmaktadır. Sürdürülebilirlik açısından ahşap malzemenin sahip olduğu özellikler arasında geri –dönüşümlü olma özelliği ve doğaya zarar vermemesi bir diğer yönüdür. Ekolojik malzemeler kendi içlerinde farklı kategori ile ayırmak mümkündür. Bunlar: ahşap kökenli kereste ve levhalar, lifler, biyolojik malzemeler şeklinde sınıflandırılır.

a-Ahşap Kökenli Malzemeler

Mobilya tasarımının vazgeçilmez malzemesi ahşap, doğal güzelliği ve geri-dönüşümlü olma özelliği ile mobilya üretiminin vazgeçilmez bir malzemesidir. Cila ve tutkallardaki zararlı malzemelerin kurşun içermesi ve özellikle gelişmiş ülkelerde çocuk mobilyalarında yasaklanmıştır. Bu durumda ahşap malzemenin tasarımında malzemenin den doğal hali ve geleneksel birleşim yöntemleri ile kullanımını sağlamıştır. Ancak, pahalı ve gereksiz ağaç tüketimini önlemek amacıyla çevre dostu tasarım yaklaşımında ahşabın belirli türleri tercih edilmektedir. Ekolojik tasarımlarda ahşabın genetiği ile oynanmış veya çabuk yetişebilen türlerinin kullanımı esastır. Bu türler arasında en çok bamboo, palmiye, gibi ahşap türler tercih edilirken, ahşap kütüklerinin belirli üst yüzey işlemlerinden geçmeleri elde edilen mobilyalar son yıllarda tercih edilen örnekler arasında yer almaktadır. Bazı ahşap türleri sürdürülebilir meşe, balsa, çam gibi ahşap malzemeler dikkat çekmektedir. Bambular daha kolay yetişme ve işlenebilme özelliklerinden dolayı tercih edilmektedir. Ayrıca, bamboo geri-dönüşümü kolay olan bir ağaç türüdür. Daha çok Çin gibi uzak-doğu ülkelerinden temin edilmektedir ve iç mekan ve bahçe mobilyaları için uygundur.

Foto 1

Fotoğraf 1:  Ahşap ev eşyalarının üretiminde kullanılan ahşap Liflerinden elde edilen oturma elemanı ilea yüzeyini hareket verilen ahşap mobilya örneği (Salone de Mobile Fuarı, Milano 2016)

b-Bamboo ve Rattan

Bamboo, mobilya tasarımında tercih edilen sürdürülebilir bir malzemedir. Çevre-dostu bir malzemedir. Doğanın en hafif ağırlıklığı olan bir malzemesi türüdür ve tropic iklime sahip  ülkelerde çok hızlı yetişmektedir. Liflere ayrışmasından dolayı kullanım alanı geniştir. Yenilenebilir bir ağaç türüdür. Geleneksel ağaç kullanımına göre maliyeti daha düşüktür.

Tropik iklimlerde yetişen bu bitki, iç ve dış mekan mobilyalarının  yapımında kullanılmaktadır. Esnek, uzun, ince yapısı ile biçim verilmektedir. 200m uzanan köklere sahiptir. Iç mekan ve bahçe mobilyalarının yapımında tercih edilmektedir. Rattan örme tekniğine uygunluğu, sert, esnek, hafif ve dayanıklı olma özelliklerine sahiptir.

c- Şeritler ve Lifler

Mobilya tasarımında kullanılan ahşap malzemeler çok çeşitli ve pahalıdır. Bu nedenle ahşap malzemelerin daha ekonomik kullanımı için şeritler halinde kullama uygundur. Şeritler; ahşap tomrukların şeritler halinde kesilerek birleştirilmesine olanak sağlanılarak eğrisel formların elde edilmektedir. Ahşap malzemenin yerini tutan bu tür malzemeler daha çok mobilya yüzeylerinde tercih edilirler.

Foto 2

Fotoğraf 2: Ahşap ev eşyalarının üretiminde kullanılan ahşap Liflerinden elde edilen oturma elemanı ile yüzeyine hareket verilen ahşap mobilya örneği (Salone de Mobile Fuarı, Milano 2016)

c2- Ahşap Lifleri ve Kompozit Malzemeler

Komposit malzemeler daha çok geri-dönüşümlü ahşap,plastik,metal gibi malzeme atıklarının  karışımıyla elde edilen malzemelerdir. Bu tür malzemeler belirli reçinelerle karıştırılarak elde edilirler ve istenilen şekilde biçimlendirilirler.

Foto 3

Fotoğraf 3: Plastik, Akrilik gibi komposit malzemelerin ahşap malzeme ile bileşimi ve karışım hamurundan elde edilen mobilya örnekleri (Salone de Mobile Fuarı, Milano, 2016)

d- Geri-Dönüşümlü Kağıt ve Ahşap Malzemeler

Kağıt, doğada geri-dönüşümü zor, endüstride ise kolay olan bir malzemedir. Bu nedenle son yıllarda üzerinde çalışan önmeli malzemelerden birisidir. Mobilya tasarımında öncelikle kaplama malzemesi olarak gazete kağıdı ve mukavva mobilya gövdesi  olarak kullanılmıştır.Taşıma kapasitesi düşüktür. Bu nedenle mukavva veya üst üste yapıştırılan kağıtlara biçim verilerek mobilyalarda katlama veya bükme tekniğine göre şekillendirebilme imkanı vardır.

Foto 4

Fotoğraf 4: Geri dönüşümlü Kağıt ve Ahşap Konstrüksiyon üzerine giydirme (Brighton Royal Pavillion Mobilya Müzesi ve Salone de Mobile Fuarı, Milano 2016)

e- Bio-Plants–Biolojik Kökenli Malzemeler

Biyolojik kökenli malzemeler bitki lifleri, hayvan ve mikro-organizamalardan elde edilen geri-dönüşümlü malzemelerdir. Daha çok bitkisel kökenli üretilen bu malzemeler bio-composit veya bio-polymer olarak üretilmektedir. Biyolojik kökenli malzemelerin doğaya geri dönüşümleri daha kolaydır.Protein, cork, bamboo, rattan, hemp, wheat–straw, carrot-fibres, mycelium, sugarcane, orange peel, Latex gibi biyolojik kökenli malzemeler mobilya tasarımında kullanımları giderek artmaktadır.

e1- Mantar

Mobilyada kullanılan mantarlar, mantar ağaçından elde edilir. Bu ağaçların yaz aylarında kabukları soyulmaktadır. Mantar ağaçları daha fazla karbodioksit emer.  Mantar malzeme kolay biçim verilebilme ve geri-dönüşümlü olma özelliği nedeniyle tercih edilen bir malzemedir. Mantar malzeme hafif ve yenilenebilir, doğal ve suya karşı dirençlidir. Süngerimsi dokusu ile sıcak bir malzemedir. Ahşap işçiliğinde kullanılan kesme, kalıplama teknikleri uygulanabilmektedir. Şekillendirme sürecince plastik malzeme gibi kullanılabilir veya levha halini alabilir.  Farklı malzemelerle birleştirilebilir. Maliyetleri düşüktür.

Foto 5

Fotoğraf 5 : Mantar Mobilya örnekleri (Salone de Mobile Fuaı, Milano, 2016)

e2- Hemps

Hemps olarak adlandırılan bu malzeme, havuç lifleri, hindistan cevizi kabuğu gibi bitki liflerinin polimerlerle karıştırılması ile elde edilmektedir. Ağaç lif endüstrisinde geliştirilmekte olan bir malzemedir. Bu malzeme, kirliği absorbe eden ağaça dayalı fiberlerden elde edilmektedir. Karbondioksit azaltma özelliğine sahiptir. 20.yy başlarında, Henry Ford’un Araba kapılarının panellerinde  ilk defa  kullanmaya başlamıştır. Hemps birden çok bitki liflerinin yapıştırıcılarla birleştirilmesiyle elde edilmektedir. Suda bekleyen fiberler kabuklarından ayrılırlar. Bu lifler daha kalın ve uzundur. Endüstri ürünlerinde çok amaçlı kullanılmasına olanak sağlamaktadır.

Sekil 1

Şekil 1: (http://inhabitat.com/tag/hemp-furniture/erişim tarihi:12.0.2016)

4. Sonuç

Nüfus artışı, küresel ısınma ve doğal kaynakların azalması gibi küresel çevre-problemlerine karşı mobilya üretiminde alınan tedbirlerin yanı sıra, tasarımcılar farklı biçim ve malzeme arayışları ile konuya katkı sağlamaktadırlar. Ahşap malzemenin çevre-dostu tasarım yaklaşımına katkı sağlaması amacıyla son yıllarda tasarımcılar yeni arayışlara yönelmişlerdir. Bu yaklaşımlar arasında ahşabın, daha çok ahşabın atık, kütük, dal gibi doğal kullanımının yanı sıra, lif ve levhalarından veya diğer kompozit malzemelerle karışımlarından elde edilen biyolojik malzeme kullanımını içeren tasarım yaklaşımları da dikkat çekmektedir. Bu tür malzemelerin geri dönüşümlerinin kolay olması, doğada kolay ayrışabilmeleri ve zehirli malzeme içermemeleri nedeniyle tercih edilmektedirler ve tüketime sunulmaktadır.

Bu çalışmada mobilya tasarımında geliştirilmekte olan çevre-dostu tasarım anlayışında kullanılan ahşap malzemeler ele alınmıştır. Ekolojik malzemenin tanımı yapmak zordur. Şüphesiz ki, mobilya tasarımında ekolojik süreç yeni bir olgu değildir. Ekolojik malzemelerin mobilya tasarımında kullanımı 1950-60’lı yıllarda bazı tasarımcıların tasarım örneklerinde görülmektedir. Nüfus artışı ve 1970 ve 1990’lı yıllarda yaşanan enerji krizinin yaratmış olduğu sorunlar mobilya tasarım alanlarına da yansımıştır. Sürdürülebilir tasarım yaklaşımı başlığı altında toplanan bu tasarımların eco-design, eco-friendly design gibi başlıklar altında toplanmaktadır.

Çevre-dostu ekolojik malzemeler, doğal kaynakların daha ekonomik kullanımına katkı sağladıkları gibi, hem de günümüzün tüketim toplumunun ihtiyaçlarını cevap vermektedir. Bu tür malzemelerin geliştirilmesi ve kullanım alanlarının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Gelişmiş ülkelere göre, ülkemizde mobilya sektöründe ekolojik malzeme kullanımı pek yaygın değildir. Bu konu ile enstitülerin açılması ve tasarımcıların desteklenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu tür yeni malzemelerin geliştirilmesi ve tüketim bilincinin yaygınlaştırılması ve çevre bilincinin topluma kazandırılması gerekmektedir.


5846 sayılı yasa gereği lütfen gerektiği gibi kaynak göstermeden alıntı yapmayınız.!

Bu yayın Uluslararası katılımlı “Ahşabın Tasarım Serüveni” Sempozyumunda bildiri olarak sunulmuştur. 2016

Kaynaklar

  • Procior R., ‘1000 new eco designs and where to find them’,
  • The European Commission by ICLEI, Furniture Background Product Report, -European Commission Green Public Procurement(GPP) Training Toolkit Local Governments for Sustainability and Ecoinstitut Barcelona,2008 (http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/toolkit/furniture_GPP_background_report.pdf\erisim tarihi:10/07/2016)
  • Surname, A. ve Surname, B., “Title of the Paper”, Name of the Journal, Vol. No., Page numbers, Publication Year.
  • Demirci, S, “Türkiye Mobilya Endüstrisinin Sorunlar ve Çözüm Önerileri’’, Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic, v:8,4 ,p.369-379,2005
  • Karslı, H.Umut (2008)’Mobilya Tasarımında Ekolojik Yaklaşımlar’’, Tasarım Dergisi, v:181,p:120,119,118
  • Proceedings of the 7th IASME / WSEAS International Conference on HEAT TRANSFER, THERMAL ENGINEERING and ENVIRONMENT (HTE ’09)
  • Stegall N.(2016) ‘’Sürdürülebilirlik için Tasarlamak:Ekolojik Yönelimli Tasarım İçin bir Felsefe’’, Cogito Dergisi, YKY, v:83,p:173,
  • Corkett, T. Eco-Design, Furniture, Promopress, Barcelona,2013
  • Surname, A. (Editor, if any), Title of the Book, Publisher, Location, Year.
  • Corkett,T.(Teuler,M.),Eco-Design,Promopress,China 2013.
  • Barbero, S.,Cozzo B.(Tamborrini,P.),Ecodesign, H Fullmann, China,2009.
  • Lefteri C.(Sermon G.), Materials for Design, Laurance King Publishing,London, 2014
  • Surname, A. and Surname, B., “Title of the Paper”, Title of the Conference, Year, age Numbers.
  • Bica, S. Roşiu L.,Radoslav R.,’ What Characteristics Define Ecological Building Materials ‘ Proceedings of the 7th IASME / WSEAS International Conference on Heat transfer, thermal engineering and environment(HTE’09),2009,159(erişimtarihi:06.07.2016,http://www.wseas.us/elibrary/conferences/2009/moscow)
  • Zhang Qiumei1 , Zhang Weimei2 , Wang Gongming1,’ Ecological Design and Material Election for Furniture under the Philosophy of Green Manufacturing 416.(http://www.pucsp.br/icim/ingles/downloads/papers_2010/part_3/Ecological%20Design%20and%20Material%20Election%20for%20Furniture%20under%20the.pdf)
  • Yüksel,E.1,KILIÇ,M.2, ÜLKER, O.’ecologic approach in furniture design’,Gazi University, XXVII. Furniture İndustry Conference, 2015 (erişim tarihi:12.07.2016)
  • Karslı, H. Umut (2005),’’ekolojik açıdan sürdürülebilir yapılar ve malzeme’’, MSU, Fen Bilimleri Enstitüsü, Prof.Dr. Murat Eriniç, Y.Lisans Tezi, 2005
  • Yüksel, E.(2008)’’ekolojik Kapsamda Malzeme ve Mobilya Tasarımına Etkileri’MSU, Fen bilimleri İnstitute, Profiency of Art, Assist.Prof.Senem ONUR, 2008

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir